هواکش و فن مکنده و دمنده
✳️ هواکش (Exhaust Fan) چیست؟
هواکش یا Exhaust Fan دستگاهی است که با جریان‌دهی مداوم هوا، رطوبت، بو، بخار، دود یا گرد و غبار را از محیط خارج می‌کند و باعث تهویه‌ی سالم در فضاهای بسته می‌شود. این دستگاه با ایجاد اختلاف فشار هوا بین داخل و بیرون فضا، هوا را از دریچه ورودی مکش کرده و از طریق پروانه یا فن سانتریفیوژ خارج می‌سازد. به‌بیان ساده‌تر، وظیفه‌ی هواکش جایگزین کردن هوای آلوده با هوای تازه است.
🌀 انواع هواکش از نظر ساختار و کاربرد
🎯 ۱. هواکش خانگی (Home Exhaust Fan)
مخصوص نصب در آشپزخانه، سرویس بهداشتی، اتاق، انباری و سایر فضاهای کوچک. این نوع معمولاً سبک، کم‌صدا و با طراحی زیبا ساخته می‌شود.
- مدل‌های متداول: دیواری (Wall Mount)، سقفی (Ceiling Mount) و پنجره‌ای (Window Mount)
- قطر پروانه استاندارد: ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر
- جنس بدنه معمولاً از ABS یا PVC مقاوم در برابر رطوبت
🎯 ۲. هواکش صنعتی (Industrial Ventilator)
دارای موتور پرقدرت، پروانه فلزی و قاب ضخیم جهت استفاده در کارگاه‌ها، سوله‌ها و محیط‌های صنعتی.
- قابلیت کارکرد پیوسته و تحمل دمای بالا
- ابعاد از ۳۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر
- در دو نوع آکسیال (محوری) و سانتریفیوژ (گریز از مرکز) تولید می‌شود.
🎯 ۳. هواکش داکتی (Duct Fan)
فن کانالی یا داکتی مخصوص اتصال به داکت‌های تهویه مرکزی است که هوا را در مسیر کانال هدایت می‌کند.
- مناسب سیستم‌های HVAC، ساختمان‌های بزرگ، سالن‌ها و رستوران‌ها
- قطر دهانه‌ها معمولاً ۱۰۰ تا ۳۱۵ میلی‌متر
- در دو نوع inline و mixed flow قابل انتخاب است
🎯 ۴. هواکش ضداسپارک یا ضدانفجار (Explosion Proof Fan)
برای محیط‌هایی که احتمال وجود گاز یا بخار قابل اشتعال وجود دارد (مثل پالایشگاه، آزمایشگاه یا انبار مواد شیمیایی). قطعات داخلی و موتور به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در اثر اصطکاک یا قوس الکتریکی، Spark ایجاد نکند.
🎯 ۵. هواکش سانتریفیوژ (Centrifugal Fan)
در این مدل، هوا از مرکز پروانه وارد شده و با نیروی گریز از مرکز به خروجی هدایت می‌شود. این نوع برای انتقال هوا در مسافت‌های طولانی و فشار بالا ایدئال است.
⚙️ اجزای اصلی هواکش و نحوه عملکرد
یک هواکش استاندارد از اجزای زیر تشکیل می‌شود:
- موتور الکتریکی: وظیفه انتقال انرژی مکانیکی به پره‌ها را بر عهده دارد.
- پروانه (Impeller): مجموعه‌ای از تیغه‌ها که با چرخش خود جریان هوا را به بیرون می‌رانند.
- قاب یا فریم: محافظت از موتور و تثبیت موقعیت هواکش روی دیوار یا سقف.
- توری یا شاتر محافظ: مانع ورود حشرات، گرد و غبار و برگشت هوا به داخل محیط می‌شود.
در برخی مدل‌ها، سیستم Ball Bearing برای افزایش طول عمر موتور و کاهش نویز به کار می‌رود.
💨 کاربرد هواکش در فضاهای مختلف
- آشپزخانه: برای خروج بخار، دود و بوی پخت‌وپز
- حمام و سرویس بهداشتی: جهت کاهش رطوبت و جلوگیری از رشد قارچ و کپک
- پارکینگ و زیرزمین: برای تهویه گازهای مضر مانند CO
- کارگاه‌ها و کارخانه‌ها: خروج گرد و غبار و گازهای صنعتی
- اتاق سرور یا الکتریکی: تعادل حرارتی تجهیزات الکترونیکی
🧭 راهنمای خرید هواکش – نکات مهم قبل از انتخاب
- محل نصب: برای سقف، دیوار یا پنجره؟ نوع نصب بر اندازه و فرم هواکش تأثیر دارد.
- حجم هوادهی (Airflow Capacity): بر حسب متر مکعب در ساعت (m³/h) اندازه‌گیری می‌شود. هواکش خانگی بین 100 تا 600 m³/h و صنعتی‌ها تا 10,000 m³/h را پشتیبانی می‌کنند.
- سطح صدا (Noise Level): صدای پایین‌تر از ۴۰ دسی‌بل برای منازل ایده‌آل است.
- توان موتور (Wattage): با توجه به حجم فضا انتخاب می‌شود. برای سرویس‌های کوچک حدود 15-25 وات کافی است.
- نوع یاتاقان: یاتاقان ساچمه‌ای طول عمر بیشتری دارد نسبت به بوشی.
- جنس بدنه: در فضاهای مرطوب از بدنه پلاستیکی و در محیط‌های صنعتی از فلزی استفاده شود.
- قابلیت اتوماتیک یا سنسوردار: برخی مدل‌ها با کلید تایمر، سنسور رطوبت یا حسگر حضور تجهیز شده‌اند.
- برند و گارانتی: انتخاب برند معتبر مانند Vortice، S&P، دمنده، هواکش پارس خزر، نیو‌فَن یا تسلا کیفیت و خدمات پس از فروش را تضمین می‌کند.
🏁 جمع‌بندی
هواکش نقشی حیاتی در سلامت هوای فضاهای بسته دارد. انتخاب درست بر اساس اندازه محیط، حجم هوادهی و نوع نصب، هم راندمان تهویه را افزایش می‌دهد و هم عمر وسیله را. در منازل مسکونی بهتر است از مدل‌های بی‌صدا و ظریف استفاده شود، درحالی‌که فضاهای صنعتی به هواکش‌های فلزی و پرفشار نیاز دارند.
برای خرید انواع هواکش خانگی و صنعتی، بررسی ویژگی‌ها، توان هوادهی، صدای کارکرد و برند تولیدکننده از اهمیت بالایی برخوردار است. در وب‌سایت‌های معتبر مانند دی سی ای کالا می‌توانید انواع مدل‌های سقفی، دیواری و کانالی را با ارسال فوری به سراسر ایران مشاهده و خرید کنید.